Bệnh thán thư là gì? Cách phòng trị để cây khỏe, trái không rụng

Bệnh thán thư xuất hiện rất nhiều ở mùa mưa đến, vườn bà con đang xanh mướt mà chỉ sau vài trận mưa dầm, lá bắt đầu lấm tấm đốm nâu, hoa rụng từng chùm, trái non khô cuống rồi rụng như mưa. Nhìn qua thì tưởng nhiều bệnh khác nhau, nhưng thực ra phần lớn đều do một thủ phạm quen mặt: thán thư.

Bệnh thán thư này thường không ồn ào, nhưng khi phát hiện thì cây đã mất sức, trái rụng nặng. Tôi từng thấy nhiều vườn cà phê, sầu riêng mất 40–50% năng suất chỉ vì chủ quan. Bài này, với kinh nghiệm đi nhiều vườn, tôi sẽ chia sẻ cùng bà con cách nhận biết sớm, hiểu nguyên nhân, và quan trọng là xử lý cho đúng để cây còn sức, trái còn giữ được.

1. Bệnh thán thư là gì?

• Bệnh Thán Thư là bệnh do nấm Colletotrichum gây ra. Nấm này ở đâu cũng có, chỉ cần ẩm độ cao là bùng phát.

• Nó gây hại trên nhiều cây: cà phê, sầu riêng, ớt, xoài, lan, tiêu, rau màu…

• Hậu quả: lá cháy, hoa khô, trái thối, cây yếu, năng suất tụt thê thảm.

2. Khi nào bệnh dễ phát triển?

Qua nhiều vụ đi thực tế, tôi rút ra:

• Bệnh bùng mạnh nhất khi mưa nhiều, ẩm độ trên 85%, nhiệt độ 23–28°C.

• Giai đoạn cây ra lá non, đọt non là lúc nấm thích nhất – mô non mềm dễ bị tấn công.

• Vườn trồng quá dày, rậm rạp, thiếu thoáng khí thì bệnh càng nhanh.

• Bón nhiều đạm mà thiếu Kali, Canxi cũng làm cây “mềm”, dễ nhiễm bệnh.

3. Vòng đời của bệnh thán thư

Nấm này rất dai. Khi cây đã nhiễm, nó tạo bào tử nhanh lắm. Mưa gió làm bào tử bay sang cây khác. Nó còn nằm trong lá rụng, trong cành tàn, trong đất. Nếu mình không vệ sinh kỹ, năm sau trời mưa xuống là bệnh lại trở lại.

Thường bệnh mạnh nhất vào mùa mưa xuân. Trời nắng gắt thì chậm lại, nhưng chỉ cần thời tiết mát ẩm trở lại là bùng ngay.

4. Dấu hiệu nhận biết chung

• Lá: xuất hiện đốm tròn nâu đen, viền vàng, giữa khô trắng; lâu ngày lá thủng và rụng.

• Hoa: bị thâm đen, teo lại, rụng sớm.

• Trái: vết bệnh lõm đen, vỏ nhăn, trái non thúi rụng, trái già mất giá trị thương phẩm.

• Cành non: vết thối đen kéo dài, làm cành khô chết.

Có năm thời tiết thuận, bệnh lan cực nhanh, bà con chỉ biết đứng nhìn trái rụng, không kịp trở tay.

5. Bệnh Thán thư trên từng loại cây

5.1 Bệnh Thán Thư Trên Cây Cà phê

Dấu hiệu nhận biết:

• Lá khô loang như bị “cháy thuốc”, quả xanh chấm đen rồi rụng sớm.

Cách Xử lý :

• Sau đó, nên phun Bacte Active Thán Thư – Nấm Hồng 
• Chế phẩm chuyên trị thán thư, nấm hồng, khô cành, thối cuống.
• Ngoài diệt nấm nhanh chỉ sau 3 giờ, sản phẩm còn giúp ngừa tuyến trùng, phục hồi rễ mạnh mẽ.

Liều lượng: pha 30ml cho bình 20 lít nước, phun đều ngay sau mưa, lặp lại 10–15 ngày/lần trong mùa bệnh.

Bà con lưu ý:

Nhiều bà con cứ nghĩ chỉ cần phun thuốc là xong, nhưng lại bỏ qua khâu vệ sinh vườn. Thực tế, lá bệnh, cành khô, trái rụng chính là ổ chứa nấm, mỗi khi mưa gió là bào tử lại bắn tung ra, lây sang cây khoẻ. Nếu không chịu gom dọn sạch rồi đem tiêu huỷ, thì dù có phun chế phẩm hay thuốc gì đi nữa cũng chỉ được vài bữa, bệnh lại tái phát, tốn công tốn của.

5.2 Bệnh Thán Thư Trên Cây Sầu riêng

Dấu hiệu nhận biết:

Lá xuất hiện chấm nâu nhỏ như cháy nắng, sau loang to thành mảng khô, dễ rụng. Hoa thì thâm đen, rụng chùm. Trái non chấm đen, khô cuống rụng hàng loạt. Trái lớn vỏ loang lổ, xấu mã, thương lái khó nhận.

Cách Xử lý:

• Sau đó, phun Bacte Active Thán Thư – Nấm Hồng
• Chế phẩm sinh học an toàn, diệt nấm chỉ sau 3 giờ, đồng thời cải tạo đất và giúp rễ ra mạnh để cây phục hồi nhanh.
  Liều lượng: pha 30ml cho bình 20 lít nước, phun đều sau mưa, lặp lại 7–10 ngày/lần trong mùa bệnh.

Bà con lưu ý:

Nhiều bà con hay chủ quan, chỉ lo phun thuốc khi bệnh đã bùng. Thực tế, nếu giữ vườn sạch và dùng chế phẩm sinh học định kỳ thì cây ít bệnh, trái giữ được, chi phí cũng đỡ hơn nhiều.

5.3 Bệnh Thán Thư Trên Cây Ớt

Dấu hiệu nhận biết:

Trái xuất hiện vết lõm đen, loang rộng, vỏ nhăn, héo, rụng khi chưa chín.

Cách Xử lý:

• • Phun phòng từ lúc ớt ra hoa, dùng chế phẩm sinh học đều đặn.

  • Khi thấy bệnh lan nhiều, phối hợp thêm Azoxystrobin + Difenoconazole.

  • Bón thêm Kali, Canxi để trái chắc, hạn chế bị thúi.

Bà con lưu ý:

Nhiều bà con thường chờ tới lúc trái bị thối đen, rụng nhiều mới vội xử lý. Khi đó nấm đã lan khắp vườn, cây mất sức, thuốc phun vào cũng khó cứu kịp. Muốn hiệu quả thì phải phòng sớm, thấy vết bệnh nhỏ là xử lý liền.

5.4 Bệnh Thán Thư Trên Cây Xoài

Dấu hiệu nhận biết:

Hoa cháy đen, rụng mạnh; trái non chấm đen, dễ rụng; trái già vỏ loang, xấu mã, khó bán.

Cách Xử lý bệnh thán thư :

• • Phun phòng ngay từ lúc xoài ra hoa, duy trì đến khi trái tượng.

  • Xen kẽ chế phẩm sinh học với thuốc gốc đồng.

  • Hạn chế đạm, tăng Kali, Silic để cây cứng cáp.

Bà con lưu ý:

Xoài xuất khẩu đòi hỏi trái đẹp, vỏ láng không tì vết. Chỉ cần thán thư nhẹ thôi thương lái cũng loại, coi như mất giá. Vì vậy, phải phòng sớm, giữ vườn sạch, phun đều đặn thì trái mới bán được giá cao.

5.5 Bệnh Thán Thư Trên Cây Lan

Dấu hiệu nhận biết:

Trên lá ban đầu có chấm nâu nhỏ, sau đó loang dài theo gân lá, chỗ bệnh khô lại như bị cháy. Hoa thì héo nhanh, cánh teo tóp, rụng sớm. Cây yếu dần, lá vàng, phát triển chậm, khó ra hoa mới.

Cách Xử lý bệnh thán thư :

• Giữ giàn lan thoáng, tránh tưới đọng nước trên lá.
• Phun chế phẩm sinh học định kỳ.
• Nếu bệnh nặng, phun Carbendazim hoặc Azoxystrobin liều thấp.

Bà con lưu ý:

Lan vốn nhạy cảm, chỉ cần phun sớm, nhẹ nhàng là giữ được vẻ đẹp, đừng để nặng mới xử lý.

6. Cách phòng bệnh thán thư hiệu quả

Biện pháp canh tác:

Cách làm:

• • Trồng với mật độ vừa phải, để vườn thoáng, ánh sáng lọt được vào tán.

  • Tỉa cành, dọn lá rụng, gom ra khỏi vườn để không còn nguồn lây.

  • Làm rãnh thoát nước tốt trong mùa mưa, tránh ẩm kéo dài.

Lợi ích:

• Ít tốn chi phí vì chủ yếu dựa vào công chăm sóc.

• Vườn sạch sẽ, thông thoáng, ánh sáng lọt đều, hạn chế môi trường cho nấm phát triển.

• Cây khoẻ bền, bộ lá quang hợp tốt hơn, sức đề kháng tự nhiên cao hơn, trái cũng sáng đẹp hơn.

Hạn chế:

• Chỉ giảm được nguy cơ phát bệnh, không trị được khi nấm đã bùng mạnh.

• Nếu bà con lơ là khâu vệ sinh, để cành lá bệnh và cỏ dại tồn tại trong vườn thì bệnh sẽ nhanh chóng tái phát.

• Tốn công chăm, nhất là vào mùa mưa lá rụng nhiều, nếu không kiên trì thì hiệu quả không giữ được lâu

6.2. Biện pháp sinh học

Cách làm:

• • Sử dụng chế phẩm sinh học có nấm đối kháng (Trichoderma), vi khuẩn có lợi (Bacillus subtilis).

  • Phun định kỳ vào giai đoạn cây ra lá non, ra hoa, đậu trái.

  • Chủ động phun trước và sau các đợt mưa lớn.

Gợi ý: Bà con có thể dùng Bacte Active Thán Thư – Nấm Hồng. 

• Đây là chế phẩm sinh học chuyên trị thán thư, nấm hồng, khô cành, thối cuống, đồng thời cải tạo đất và kích thích rễ phát triển, giúp cây hồi phục nhanh sau bệnh.

6.3 Vì sao hạn chế thuốc hóa học?

• Hóa chất diệt nhanh nhưng thường để lại tồn dư trên trái, khó bán xuất khẩu.

• Nếu lạm dụng, nấm dễ kháng thuốc, lần sau phun không còn tác dụng.

• Một số hoạt chất còn ảnh hưởng đất, làm giảm vi sinh có lợi, cây yếu dần về lâu dài.

👉 Vì vậy, chỉ khi bất đắc dĩ bà con mới phải nghĩ tới hóa học, còn lại nên ưu tiên canh tác sạch + chế phẩm sinh học

7. 3 điều bà con cần nhớ khi đối phó với bệnh thán thư

Bệnh thán thư đâu có xa lạ gì, cây nào cũng dễ dính. Bà con chỉ cần nhớ mấy chuyện này thôi là đỡ lo:

1. Phòng bệnh cho cây trồng : Vườn thông thoáng, tỉa cành lá bớt rậm, gom hết lá rụng đem ra khỏi vườn. Mưa xong thì chịu khó phun định kỳ bằng chế phẩm sinh học, nấm chưa kịp bùng là mình đã chặn rồi.

2. Thấy sớm, trị liền: Trên lá hay trái mới lấm tấm đốm nâu thì phun ngay, cây còn khỏe, thuốc còn bén. Để tới lúc cành khô, trái rụng la liệt mới xử lý thì vừa tốn kém vừa khó cứu.

3. Làm phối hợp: Vừa lo canh tác (thoát nước, bón cân đối đạm – kali – canxi) vừa dùng sinh học cho đều. Thuốc hóa học chỉ đem ra khi quá kẹt, kẻo để dư lượng rồi nấm lại lờn thuốc.

👉 Làm được ba điều này, cây trong vườn sẽ xanh bền, trái giữ chặt trên cây, tới mùa thu hoạch nhìn vườn cũng yên tâm, không còn cảnh mưa xuống là đứng nhìn trái rụng nữa.

📦 Bà con đặt mua ở đâu?

Gọi ngay 0906.966.350 để được kỹ sư Bacte tư vấn trực tiếp cho từng loại cây.

Đặt hàng nhanh tại Fanpage Bacte Chính Hãng.

Sản phẩm có sẵn tại Lô E2a-10, Đường D2b, Khu CNC, P. Tăng Nhơn Phú, TP. Thủ Đức, TP.HCM.

Xem thêm tại Bacte.vn.

💡 Bacte giao hàng tận vườn – bà con kiểm tra đúng hàng mới thanh toán, yên tâm tuyệt đối.