Mùa mưa là thời điểm nhiều loại bệnh hại xuất hiện trên cây trồng, khiến nhà vườn lo lắng. Một số bệnh đã tồn tại từ lâu nhưng bà con vẫn khó tìm ra giải pháp hữu hiệu. Điển hình là bệnh nứt thân xì mủ thân, thối gốc trên sầu riêng, cam, bưởi,… Đây là đối tượng gây thiệt hại nặng vì lây lan nhanh và khó kiểm soát.
-
Nguyên nhân gây bệnh nứt thân xì mủ:
– Đặc điểm bệnh: Nứt thân xì mủ, hay còn gọi là nứt thân thối gốc, có thể tấn công cây ở nhiều độ tuổi và gây hại rất mạnh.
– Tác nhân chính: Bệnh do nấm Phytophthora gây ra. Loại nấm này tồn tại lâu trong đất, trên cây và dễ lây lan qua nước.
– Điều kiện thuận lợi: Khi nhiệt độ từ 25–35°C, ẩm độ cao, nhất là vào mùa mưa, nấm sẽ tấn công mạnh ở thân, gốc và rãnh mương.
Đối tượng gây hại theo cây:
– Trên cây có múi như cam, bưởi: thường gặp Phytophthora palmivora và Phytophthora citrophthora.
– Trên cây sầu riêng: tác nhân chủ yếu là Phytophthora palmivora.
-
Triệu chứng bệnh nứt thân xì mủ trên cây
– Triệu chứng gây hại đều giống nhau, tuy cây trồng gây hại khác nhau.
– Trên cây bưởi, cây có múi ban đầu xuất hiện sủng ướt bề mặt vỏ thân và xung quanh là các vết thối nâu và sau thời gian cây sẻ xì mủ gom từ các vỏ thân ra.
– Quan sát kỹ cạo vết bệnh thấy có màu nâu thẫm và dần xâm nhiễm vào thân, gây ra hiện tượng lá bị vàng, cây còi cọc. Trong trường hợp bệnh nặng tấn công cả lên tán thì cây dễ bị chết.
– Ngoài ra, trong điều kiện thuận lợi mưa kéo dài hoặc ngập nước thì có khả năng bệnh sẽ tấn công lên quả và gây thối quả rụng quả.
-
Biện pháp xử lý bệnh nứt thân xì mủ trên cây có múi
– Thực tế, nhiều bà con thường cạo sạch vết bệnh, sau đó bôi thuốc trị nấm trực tiếp lên thân cây.
– Nếu cây bị nặng, cần phun thuốc toàn cây để hỗ trợ phục hồi nhanh.
– Khi phát hiện bệnh, dùng dao sắc mổ sạch vết bệnh. Sau đó, lấy bàn chải nhúng xà phòng chà kỹ vết thương.
– Tiếp theo, rửa lại bằng nước sạch hoặc nước mưa, chờ khô rồi phun thuốc gốc đồng để diệt mầm bệnh.
– Cuối cùng, dùng dao loại bỏ phần nứt thân đã tổn thương. Nhờ đó, thuốc có thể thấm sâu và mang lại hiệu quả cao hơn.
– Bên trong ngăn chặn được mầm bệnh dứt điểm xì mủ tuyến trùng tấn công tiếp.
-
Biện pháp phòng ngừa bệnh nứt thân xì mủ
– Không phải lúc nào dùng thuốc hóa học cũng mang lại hiệu quả như mong muốn.
– Cách xử lý này chỉ có tác dụng tạm thời và thường hiệu quả khi mầm bệnh mới chớm, xuất hiện vết sủng ướt trên thân hay cành.
– Về lâu dài, bà con nên tập trung phòng ngừa nấm bệnh từ sớm bằng nhiều biện pháp tổng hợp ngay trong vườn.
👉 Chọn vùng đất
– Khi đất ngập úng hoặc thoát nước kém, nên bón nhiều phân hữu cơ để cải thiện khả năng thoát nước.
– Hạn chế để cỏ mọc trong mùa mưa, đồng thời trồng cây với mật độ phù hợp để vườn thông thoáng và ít bệnh hại.
👉 Chọn giống cây
– Nên chọn các giống gốc ghép kháng và chống chịu với bệnh nứt thâ xì mủ này như:
– Nhóm cây có múi sử dụng các gốc ghép Citrange troyer, Trấp và cam ba lá (cam Voi).
– Trên cây sầu riêng có một số giống chống chịu được bệnh nứt thân xì mủ như giống sầu riêng lá ghéo, giống Cheny.
– Trên những vùng đất bị nhiễm bệnh nặng thì sử dụng những gốc ghép này để kháng hoặc ghép trên sầu riêng thương phẩm.
👉 Tạo vườn cây thông thoáng để tránh nứt thân xì mủ
– Giảm bớt ẩm độ vào mùa mưa là tiền đề tốt để phòng ngừa bệnh nấm tấn công.
– Luôn tạo điều kiện tốt cho cây nhận đủ ánh nắng mặt trời cũng như tạo rãnh thoát nước trong vườn.
👉 Phòng bệnh trước mùa mưa
– Trước mùa mưa, nên quét gốc và bề mặt vết cắt cành bằng dung dịch trừ nấm.
– Cách làm này giúp bảo vệ cây khỏi bệnh do nấm, đặc biệt là bệnh nứt thân xì mủ, thối gốc.
👉 Tỉa bớt quả
– Tránh làm cây suy kiệt dễ bị sâu bệnh hại tấn công gây ra nứt thân xì mủ .
– Những trái ra quá nhiều nên tỉa chỉ để lại 1 chùm 1 quả
– Chỉ để trên cây có 2/3 số quả trở xuống,
– Không nên để quả trên đọt
– Vì những quả trên đọt cây nuôi cao quá thì cây dễ bị suy kiệt về sau.
👉 Biện pháp canh tác
-
Phòng ngừa sâu bệnh: Canh tác hợp lý giúp giảm sâu bệnh trên vườn cây ăn quả.
-
Tỉa cành, vệ sinh vườn: Cắt bỏ cành khô, yếu và tàn dư vụ trước để loại bỏ mầm bệnh.
-
Chăm sóc vườn vụ nghịch: Sau khi thu quả, cây dễ suy yếu và dễ bị sâu bệnh tấn công.
-
Bón và quét vôi: Dùng vôi cải tạo đất, quét vôi lên thân để hạn chế nấm bệnh, côn trùng.
-
Bổ sung dinh dưỡng: Kết hợp phân hữu cơ và hóa học để khống chế mầm bệnh và nuôi cây khỏe mạnh.
👉 Hiệu quả bón vôi
– Có tác dụng tiêu diệt mầm bệnh nằm trên mặt đất cũng như ổn định độ pH, giúp bộ rễ phát triển mạnh, từ đó cây hấp thu tối ưu dinh dưỡng ở trong đất.
– Song song việc bón vôi kết hợp với bón phân hữu cơ và sử dụng định kỳ nấm Trichoderma, Bacillus.
– Thiên địch cho nấm Phytophthora trong đất, giúp tiêu diệt mầm bệnh có trong đất tăng cường sức đề kháng cho cây trồng, hạn chế dịch bệnh hại.
– Sử dụng gốc đồng hoặc vôi đậm đặc để quét lên thân cây để bảo vệ thân cây trong điều kiện mùa mưa.
👉 Hạn chế gây tổn thương cây
– Cần chú ý hạn chế tạo vết chầy sước trên thân hay làm đứt rễ trong việc xới xáo bón phân sau thu hoạch.
– Nấm gây bệnh nứt thân xì mủ dễ dàng xâm nhiễm thông qua các vết thương này.
– Nên bón phân trước mùa mưa, trước khi bón phân để giảm thiểu đứt rễ non.
– Trên những vườn bị nhiễm bệnh không nên cày xới bởi làm như vậy sẽ làm
– Nấm Phytophthora còn lưu lại trong vườn có cơ hội tấn công gây hại nặng.
👉Tổng kết biện pháp canh tác
– Canh tác hợp lý luôn mang lại hiệu quả cao trong phòng ngừa bệnh nứt thân xì mủ. Nếu nhà vườn kết hợp biện pháp tổng hợp, bệnh hại sẽ được hạn chế rõ rệt.
– Hiểu rõ cây trồng và môi trường: Bà con cần nắm đặc tính cây, đất, nước và con đường lây lan của mầm bệnh. Nhờ đó có hướng phòng trừ phù hợp, giảm nguy cơ phát bệnh.
– Lợi ích kép: Cách làm này không chỉ hạn chế thiệt hại năng suất mà còn tiết kiệm chi phí thuốc bảo vệ thực vật, đồng thời giảm ô nhiễm môi trường.
👉 Biện pháp sinh học trị nứt thân xì mủ – Bacte Cisa
– Dùng chế phẩm sinh học Bacte Cisa có chứa cao quế chiết xuất liên kết chitosan diệt được nấm Phytophthora an toàn cho người sử dụng và môi trường.
– Quét vào vết cạo xì mủ.
– Có thể phun lá nếu cây bệnh nặng.
– Tưới gốc để diệt nguồn lây bệnh nứt thân xì mủ.
